Inoiz baino gaurkoagoa dirudi John Locke filosofoaren harako esaera hark: «Mundu
honetako gauzak etengabeko jarioan aurkitzen dira eta ezerk ez du luzaro irauten egoera
berean».

Bizitzaren eremu guztietan gero eta aldaketa lasterragoak bizi ditugu gizon-
emakumeok. Komunikazio eta informazio aukera susmaezinak eskaintzen dituzte
teknologia berriek. Ekonomiaren arloan etengabeko aldakuntzak ari dira gertatzen
azken aldian.

Globalizazio hitza da gaur egungo egoera hobekien adierazten duena. Dudarik gabe,
mundializazioa da garai postnazional honen ezaugarri nagusia.

Auzune globalean bizi gara dagoeneko. Gero eta estuagoak dira gizakien eta herrialdeen
arteko harremanak. Munduko bazter batean gertatzen denak ondorioak ditu munduko
beste izkinan. Munduko hiritar «bihurtu» gara ezinbestean. Interdependentzia,
elkarrekiko menpekotasuna, harremanen konplexutasuna. Horixe da globalizazioa.

Jarduera ekonomikoa globalizatu da batez ere. Erabat nazioarteko bihurtu da ekonomia.
Kontsumo ondasunak, komunikabideak nahiz finantza fluxuak izan, ia-ia alde guztietara
heldu da mundializazioa. Baina globalizazio prozesua ez da soilik ekonomikoa.
Politikaren eta zuzenbidearen mailan ere bada unibertsaltasunerako joerarik.

Gertaera honen aurrean bi jarrera ageri dira: kaltegarria da batzuen ustez, mesedegarria
besteen iritziz. Batzuentzat, fenomeno guztiz positiboa da: ekonomia mundialak gizaki
guztien ongizateari lagunduko diolakoan daude. Globalizazioaren ikuspegi ezkorra
dutenek haren ondorio ekonomikoak gaitzesten dituzte bereziki: desberdintasunak
handitu eta pobrezia areagotu duela diote (goseteak kontinente afrikarrean,
ingurumenaren suntsiketa, gatazken handiagotzea…).

Ez postura batek ez besteak konbentzitzen dute Michael Reder Globalizazioa eta
filosofia (Herder, Bartzelona, 2012) izeneko liburuaren egile alemaniarra. Etsenplu
zehatzez baliatuta, gauzak bere lekuan jartzen ahalegintzen da Municheko irakaslea.
Globalizazioa anbibalentea da, izan: arriskua eta aukera da aldi berean. Muturreko
ikuspegiak ez dira egokiak, hortaz: globalizazioa ez da deabrutu behar, ezta jainkotu
behar ere. Globalizazioak badu alde onik ere: guztiok munduko hiritarrak garen
sentimendua bultzatu du. Kontzientzia kosmopolita hedatzen lagundu du
interdependentziazko egoera berriak. Ezin da esan globalizazio guztiak txarrak direnik.

Hor daude nazioak, etniak eta kulturak euren ibilbide bereziekin. Eta gero badago
guztiok —norbanako zein gizatalde— nahasita gauden gizateria globala. Zibilizazio
desberdinak (mendebaldarra, islamdarra, txinatarra…), alde batetik; giza zibilizazio bat
bakarra, bestetik, askotarikotasun amaigabean loratzen dena.

Eta elkarrekin bizitzen ikasi beharko dugu. Mendebaldeak Islamarekin, bereziki, euren
arteko haustura gaizkitu egin baita azken urteotan. Bizi garen mundu ez-seguru eta
arriskutsu honetan, guztiok gara berdinak, eta diferentea da bakoitza.

народопсихологията ни като еманация на националния дух и средоточие на българското
светоусещане. Когато житейският опит и дълбочината на мисълта намерят лаконичен израз,
резултатът е кратко изречение, което поразява с остроумието си и звучи като откровение.
Често се твърди, че българинът е земен човек и в ежедневието си се стреми да
избягва крайностите – според разпространеното мнение е по-добре да се следва политика на
конформизъм. Вероятно тази мисловна парадигма е залегнала в създаването на пословици
като „Да би мирно седяло, не би чудо видяло“. Дори в любовта българинът остава здраво
стъпил на нозете си – „Либи либе с кусура му“ казват старите хора. Но битува и друг тип
светоусещане, друга екзистенциална формула, породила поговорката „Докато умните се
наумуват, лудите се налудуват“. Стига се дори по-далеч, като се твърди, че „Ако господ ме не
ще, дяволът рушвет дава за мен“. В последното намира глас и традиционната според някои
липса на религиозност, което вероятно е едно невярно разбиране, останало от годините
на комунизма. Когато казват „Ако попът се напива, селото не изтрезнява“, това е по-скоро
съждение, тъждествено със социалната, а не с религиозна критика.
Българите са свикнали да се справят сами с предизвикателствата: „Затънат ли ти
колелата, не чакай Крали Марко да ти ги изправи“. Всеобщото усещане е, че „българският дял“
е да се прекалява с работата, а не с почивката: „Канили магарето на сватба, но му заръчали да
вземе и самара“. Нишката на индивидуализма личи в съждението: „Орташката работа вълци я
яли“ т.е. разчитай само на себе си.
Сред най-високо ценените качества на този земен човек е острият ум: „Ума му толкоз
кескин – разцепва конеца и на бълхата шалвари направя“. Работливият се радва на уважение,
но и този, който съумява сам да се похвали, също е даван за пример: „Кокошка, дето най-много
кудкудяка, най-малко снася“.
В нашите пословици има и много хумор: „Върви му като на бито куче тояга“.
Българските пословици и поговорки са пречистени и съвършени като скъпоценни
камъни – едно словесно богатство, завещано ни от бащите ни, което сме длъжни да съхраним
за децата на нашите деца.

We're accustomed to glamour in London SE26: Kelly Brook and Jason Statham used to live above the dentist. But when Anouska Hempel's heels hit the cracked cement of the parking space outside my flat, it's hard not to think of those Picture Post photographs of royalty visiting bombed-out families during the second world war. Her mission in my modest tract of suburbia is, however, about more than offering sympathy. Hempel—the woman who invented the boutique hotel before it bore any such proprietary name—has come to give me information for which, judging by the spreads in interiors magazines and anxious postings on online DIY forums, half the property-owners in the Western world seem desperate: how to give an ordinary home the look and the vibe of a five-star, £750-a-night hotel suite. To Hem­pelise, in this case, a modest conversion flat formed from the middle slice of a three-storey Victorian semi.

"You could do it," she says, casting an eye around my kitchen. "Anyone could do it. Absolutely no reason why not. But there has to be continuity between the rooms. A single idea must be followed through." She looks out wistfully over the fire escape. "And you'd have to buy the house next door, of course." That's a joke. I think.

...

It's worth pausing, though, to consider the oddness of this impulse. The hotel room is an amnesiac space. We would be troubled if it bore any sign of a previous occupant, particularly as many of us go to hotels in order to do things we would not do at home. We expect a hotel room to be cleaned as thoroughly as if a corpse had just been hauled from the bed. (In some cases, this will actually have happened.) The domestic interior embodies the opposite idea: it is a repository of memories. The story of its inhabitants ought to be there in the photos on the mantelpiece, the pictures on the wall, the books on the shelves. If hotel rooms were people, they would be smiling lobotomy patients or plausible psychopaths.

Ce que je vais raconter de ma première nuit de New York fera sourire les Américains;
aussi bien est-ce dans ce but que je l'écris. Dans un livre du merveilleux Rudyard Kipling,
je me rappelle avoir lu les épouvantes du sauvage Mowgli la première fois qu'il coucha
dans une cabane close: l'impression de sentir un toit au-dessus de sa tête lui devint bientôt
si intolérable, qu'il fut obligé d'aller s'étendre dehors à la belle étoile. Eh bien! J'ai presque
subi cette nuit une petite angoisse analogue, et c'étaient les gratte-ciel, c'étaient les grandes
lettres réclames au-dessus de moi, c'étaient les grands tonneaux rouges montés sur leurs
échasses de fonte; trop de choses en l'air, vraiment, pas assez de calme là-haut. Et puis, ces
six millions d'êtres humains tassés alentour, ce foisonnement de monde, cette superposition à
outrance oppressaient mon sommeil. Oh! Les gratte-ciel, déformés et allongés en rêve! Un en
particulier (celui du trust des caoutchoucs, si je ne m'abuse), un qui surgit là très proche, un
tout en marbre qui doit être d'un poids à faire frémir! Il m'écrasait comme une surcharge, et
parfois quelque hallucination me le montrait incliné et croulant...

C'est dimanche aujourd'hui; le matin se lève dans une brume lourde et moite; il fera une
des chaudes journées de cette saison automnale qu'on appelle ici «l'été indien». Sur New
York pèse la torpeur des dimanches anglais et, dans les avenues, les voitures électriques
ont consenti une trêve d'agitation. Rien à faire, les théâtres chôment et demain seulement je
pourrai commencer à suivre les répétitions du drame qui m'a amené en Amérique. Mais dans
le voisinage, tout près, il y a Central Park, que j'aperçois par ma fenêtre, avec ses arbres déjà
effeuillés; j'irai donc là, chercher un peu d'air et de paix.

პატარაზე გაუღეს თუ არა კარი, ევროპა თავქუდმოგლეჯილი შემოვარდა წინა აზიაში: მოკლე კაბებით, ვიწრო შარვლებით, მოკასინებით, შეკრეჭილი და სტაფილოსფრად შეღებილი თმებით, წვრილი ქუსლებით, მცირეგაბარიტიანი ავეჯით, მაგნიტოფონებით, ლუი ამსტრონგებითა და ჩაო-ჩაო ბამბინოებით. მე კი „მოპრმა" რომ მამაჩემს ოცდარვა წელს არტელ „ანტიბურჟუის" მიერ გამოშვებული პატეფონი აჩუქა, ისევ ის მიდგას სახლში. კარგია მერე ეს?
ევროპაში ნამყოფი ჩემი მეგობრები დილით თურქული ყავითა და OC-ის მარკის კონიაკებით საუზმობენ. მე კი ისევ მურაბიანი ჩაითა და ცეკავშირის ყველით ვსაუზმობ.
ჩემი ამხანაგები ისეთი ვიწრო შარვლებით დადიან, ორი კაცი ეხმარებათ გაძრობაში. მე კი, ქამარს რომ შევიხსნი, მისით მძვრება. კარგია მერე ეს? რა თქმა უნდა, ცუდია, მაგრამ იმედი მაქვს, ამ მოთხრობის შემდეგ გამოვსწორდები, რადგან ყველა ლიტერატურულ ნაწარმოებს გარკვეული აღმზრდელობითი დანიშნულება აქვს თვით ავტორისთვისაც.
ვიოლა კავშირგაბმულობის სახლის წინ შემხვდა. ამათვალიერ-ჩამათვალიერა, ქალს რომ კაცი შეეცოდება, ისე გამიღიმა და მკითხა:
– დღეს საღამოს თავისუფალი ხარ?
– კი, რა იყო?
– გამოიცვალე, აბა, ეგ ტომარა, წვერი გაიპარსე და მოდი ჩემთან.
– რაშია საქმე?
– პატარა სვეტსკი ვახშამი მაქვს!
– ვინ იქნება?
– ერთად ვიმოგზაურეთ ევროპის გარშემო. მოკლედ, მოხვალ და ნახავ.
– კარგი, ბატონო!
– არ დამიწყო ახლა ქართული ნომრები, კაცს რომ დილას დაპატიჟებ და ღამის ორ საათზე მოგადგება ძმაკაცებით. საღამოს რვა საათზე ზუსტად!
– ჩვენი დროით?
– ჩვენი დროით!
– კი, ბატონო!
– აბა, ჩაო!
– რაო?
– ნახვამდის!
– ნახვამდის!
იგი წავიდა წელის ირიბი რხევით და იქვე კედელზე აყუდებული ვიღაც მუტრუკის ღმუილი და მკერდზე მჯიღის ბრახუნი დაიმსახურა.
კაცი რომ ვახშამზე დაგპატიჟებს და გამაძღარი ესტუმრები, ამაზე დიდი სიბრიყვე და სისულელე ქვეყნად წარმოუდგენელია. მართალია, არც მთლად წაქცევაზე მისვლა ვარგა, მაგრამ კარგა გვარიანად მოშიებული კი უნდა იყო. ამ ტრადიციით აღზრდილი მივადექი ვიოლას ბინას ზუსტად საღამოს 8 საათზე. ვიოლას მისაღებ ოთახში, სკანდინავიის ქვეყნების მცირე გამონაკლისის გარდა, სამხრეთ-დასავლეთ ევროპა სუფევდა.
– თენგიზ, აცეკვე! ხომ ხედავ, ბიჭები არ გვყოფნის, – მისვლისთანავე შემომაჩეჩა ვიოლამ თავისი მეგობარი და ჩვენ საოცრად მინორული ბლიუზის ტაქტზე შუა ოთახში შევცურდით. იგი ცეკვავდა ნაზად და თვალს არ მაცილებდა, მე ვცეკვავდი უხეშად და თვალს ვარიდებდი. მას ფრანგული სუნამოს „შანელის" სურნელი ასდიოდა, მე – საავიაციო ბენზინისა.
– თქვენ რა გქვიათ? მკითხა მან და ფილტრიანი სიგარეტის იისფერი კვამლი შემომაბოლა.
– მე თენგიზი, თქვენ? – ვკითხე და პრიმის შავი კვამლი მივაფუტუნე.
– მე – თათია. თქვენ ევროპაში ხართ ნამყოფი?
– არა. თქვენ?
– ო, მე გარშემო.
– რატომ, შიგნით არ გიშვებდნენ?
– ასტრაუმნო! – გამიღიმა მან, საჩვენებელი თითი ცხვირზე დამაჭირა, – ზრრრრ... – დარეკა და გადაიკისკისა.
……..

Suara gaduh terdengar dari rumah Suliah ketika ia sedang memarahi Meriam, anak gadisnya semata wayang. Bagaimana dia tidak mau gusar, Meriam yang kini menginjak umur 16 sering menjadi gunjingan penduduk desa Madurasa. Memang semenjak kecil Meriam merupakan anak kesayangan pasangan Abas dan Suliah yang hanya dikurnai anak satu ini. Gadis cilik ini memiliki paras yang amat cantik, namun kecantikan inilah yang menjadikannya buah godaan kawan-kawan prianya. Ketika Meriam baru berusia 6 tahun, Abas merantau ke Jakarta untuk mencari keberuntungan di ibu kota. Tanggung jawab untuk membesarkan Meriam kini sepenuhnya berada di atas pundak Suliah.

“Sudah berapa kali saya peringatkan kamu, jangan main-main sama laki sebelum kamu menikah. Kamu mau jadi lonté apa?” teriak Suliah sambil menampar muka anaknya. “Walaupun kita bukan orang kaya, namun ibumu ini masih cukup dipandang orang di desa ini. Tahu tidak, bahwa dengan kelakuanmu ini kamu mencemarkan nama baik keluarga kita?”

Gara-garanya waktu pulang dari mencuci baju di kali, Suliah memergoki anaknya sedang bercekikikan sambil bercumbu-cumbuan di semak-semak dekat sekolah dengan Didi, anak sulung Pak Gadé. Setelah memaki-maki si Didi, Suliah menyeret anaknya sendiri pulang untuk diberi pelajaran. Walaupun dengan hati yang pedih karena sebenarnya ia sendiri tidak tega untuk menyakiti anak kesayangannya, namun dalam alam pikirannya yang sederhana, ia hanya mengenal satu cara untuk memberi pelajaran kepada anaknya yaitu dengan cara memukulinya.

Malam itu Meriam dengan mata bengkak akibat tangisnya duduk termenung di atas tempat tidur sambil merenungkan kata-kata ibunya. Darah puber dalam dirinya berontak atas perlakuan kasar terhadap dirinya yang dirasakannya tidak adil. Apakah ini wujud cinta kasih yang layak ia dapatkan dari orangtuanya? Apakah ia salah bahwa teman-teman sekolahnya, terutama yang pria senang pada dirinya? Kalau ibuku tidak mencintaiku lagi apa gunanya aku masih lama-lama tinggal di kampung? Kalaupun pergi aku mau pergi ke mana? Jakarta! Ya, JAKARTA-lah yang akan menjadi tujuanku untuk mencari ayah. Seribu pertanyaan berkecamuk dalam benaknya namun tekadnya sudah bulat. Ia berangkat ke Jakarta!

Bulan sudah merayap tinggi di langit ketika pintu rumah Suliah dibuka perlahan-lahan dan sosok tubuh gadis ramping menyelinap keluar dengan membawa bekal satu buntalan berisi dua setel baju dan sepasang sepatu kesayangannya.

Mil veces lo he pensado y algunas veces lo he dicho ya: no hay que temer la uniformidad y la monotonía. La pasmosa facilidad de comunicaciones, los ferrocarriles, el telégrafo y el teléfono, que llevan a escape mercancías y personas de un extremo a otro de la tierra, y que transmiten y comunican el pensamiento y la palabra con la rapidez del rayo, no logran aún, ni lograrán nunca, identificarnos, desteñirnos, digámoslo así, y hacer que perdamos el sello característico de casta, lengua, nación y tribu que cada cual tiene. Se diría que para precavernos contra el roce, que pudiera limar y pulir las diferencias, nos armamos instintivamente de una virtud conservadora de lo castizo que persiste en el fondo, aunque superficialmente desaparezca.

Lo que llaman ahora high-life, o dígase aquella parte de la sociedad más rica, elegante y empingorotada, nos parece que debe ser cosmopolita, y sin embargo no lo es. Hombres y mujeres hablan en francés tan bien y a veces mejor que en español. Algunos chapurrean además la lengua inglesa y hasta la alemana. Cuando leen algo leen libros extranjeros porque de los indígenas se aburren, sin que nos empeñemos en dilucidar aquí si con razón o sin ella. Los caballeros, como no carezcan de metales preciosos o de los signos que los representan, se hacen traer de Londres trajes, caballos y coches, y las señoras se hacen traer de París vestidos y tocados. La cocina francesa hace que la española se olvide o se pervierta. Y por último, la costumbre del veraneo rara vez lleva a sus castillos y quintas a nuestros elegantes de ambos sexos, sino se los lleva a Francia, a Suiza, a Inglaterra, o a más hiperbóreas regiones. Cuando la guita es corta y no puede esparciarse el cimbel, debe volar por lo menos hasta Biarritz.

Pues bien: con todo eso, y a pesar de todo eso, nuestra high-life sigue siendo tan española como en lo antiguo, y no necesita el autor de comedias y de novelas, a fin de conservar el color local y nacional de sus personajes, buscarlos bajo las ínfimas capas sociales, o ir por ellos a las Batuecas o a los más esquivos, alpestres y recónditos lugares.