„Ha’penny” to przede wszystkim dobrze znany mieszkańcom Dublina most – zacznijmy zatem od niego, choć tak naprawdę słowo to kryje w sobie wiele różnych znaczeń.
Na początku było myto, czyli groszowa – lub półpensowa, jak kto woli – opłata za przejście przez most nad rzeką Liffey o właściwej nazwie Wellington Bridge, który oddany został do użytku publicznego w 1816 roku. W 1952 roku irlandzki historyk architektury Maurice Craig opisał „Ha’penny Bridge” w swojej nowatorskiej publikacji „Dublin 1660 – 1860” jako: „elegancka, spinająca brzegi pojedynczym przęsłem żeliwna kładka dla pieszych oficjalnie nazwana mostem Wellington Bridge ... choć w rozmowach zawsze mówi się o nim Halfpenny lub Metal Bridge.”
„Ha’penny” to oczywiście forma skrócona – potoczna – od „halfpenny,” zastosowana po raz pierwszy przez XIV-wiecznego poetę angielskiego Roberta Mannynga. „Half” oznacza tyle co jedna z dwóch równych części czyli połowa. Już w staroangielskim forma ta używana była do określenia wartości pieniądza, choć moneta irlandzka różni się od brytyjskiej.
Brytyjska półpensówka została wprowadzona do obiegu jeszcze przed przejściem na system dziesiętny za czasów Henryka I (1100 – 1135) i Henryka III (1216 – 1272). Z kolei 15 lutego 1972 roku Wielka Brytania wydała pierwszą monetę półpensową w systemie dziesiętnym – dzięki niej można było zachować w obiegu używaną dotychczas sześciopensówkę („sixpence”).
Irlandzka półpensówka stanowiła drugą z kolei najmniejszą wartość nominalną funta irlandzkiego obowiązującego przed przejściem na system dziesiętny, i wynosiła 1/480 funta. Zaprojektowana została przez angielskiego artystę Percy Metcalfe (1895 – 1970), który umieścił na niej wizerunek maciory z młodymi. Moneta miała średnicę ponad 2.5 cm i ważyła 5.66g. Używana była od 1928 roku do 1 sierpnia 1969 roku.
W XVII wieku gdzieś w Anglii, Irlandii lub Walii wybito serię około 450 półpensówek poświęconych patronowi Irlandii. Awers miedzianej „St Patrick’s halfpenny” przedstawia wizerunek Św. Patryka w szatach biskupich i mitrze („miter”) dzierżącego pastorał – „crosier,” i – jak to zwyczajowo ma miejsce – przepędzającego ze Szmaragdowej Wyspy fantastycznie zobrazowane węże przypominające bestie rodem z bajek. W tle rzekomo znajduje się katedra dublińska. Miedziane – z domieszką brązu – srebrne i złote monety pochodzące z tej serii (choć mówi się również o stopie cyny z ołowiem) ukuto najprawdopodobniej w czasach Charlesa II w Londynie. Kilka z nich znalazło się około 1678 roku na wyspie Isle of Man, a w 1681 roku zawędrowały one nawet do Stanów Zjednoczonych za sprawą kwakiera, niejakiego Marka Newby.
Od XVII wieku przez niemalże dwa stulecia „halfpenny” znalazło slangowe zastosowanie wśród kobiet lekkich obyczajów, parających się najstarszym zawodem świata, które mówiąc „halfpenny” miały na myśli „have a lovely f*** penny.” Podobno panowie bardzo dobrze wiedzieli, iż tak naprawdę przyjemność ta kosztować ich będzie – wbrew pozorom – całego pensa ...
Copyright © ProZ.com, 1999-2024. All rights reserved.